Leren luisteren zonder oordeel is niet zo moeilijk als het in het begin lijkt. Het is vooral belangrijk dat je oefent. En zoals met zoveel dingen – hoe vaker je oefent, des te beter je wordt.Het gaat de meeste mensen niet natuurlijk af, maar dat wil niet zeggen dat je er niet beter in kunt worden. 

Als een medewerker vertelt wat ze lastig vind aan een cliënt situatie hoor jij jezelf zeggen waarom ze dat anders moet aanpakken. Als je team uitlegt dat zij de nieuwe beleidsregels onzin vinden, sta jij in de startblokken om hen uit te leggen dat zij zich zullen moeten conformeren. En als een collega die wil afvallen vertelt wat ze heeft gegeten als ontbijt, hoor je het stemmetje in je hoofd al ratelen: ”ja, dát moet je natuurlijk niet eten als je wilt afvallen.” 

Je oordelen klinken natuurlijk door in wat je zegt, op duidelijke en subtiele manieren. Maar het is ook duidelijk in je lichaamstaal.  

Hoe je – zonder dat je het zelf doorhebt – met je ogen rolt bijvoorbeeld. 

En al die kleine en grote oordelen zijn schadelijk. Voor jou, én voor de ander. 

Hoe oordelen schade aanrichten  

Het gevoel dat je veroordeeld wordt is niet fijn. Sterker nog, het is onwijs stressvol. Als je voelt hoe die collega’s met hun perfecte teams jou veroordelen omdat jij soms struggled met situaties. Als je team merkt hoe je hen op de vingers kijkt terwijl zij iets nieuws proberen. Of als je hen even laat weten dat ze verkeerde keuzes maken volgens jou. 

Niet fijn. 

Waarom niet? Omdat deze oordelen iemand het gevoel geven dat ze niet goed genoeg zijn. Dat de goedkeuring en acceptatie van de ander voorwaardelijk zijn. En dat men door gewoon zichzelf te zijn – niet aan die voorwaarden kunnen voldoen. 

Meh. 

 En het is ook niet nodig. We kunnen leren luisteren zonder oordeel. Zodat er open communicatie ontstaat met minder ruis, meer compassie en begrip. 

Leren luisteren zonder oordeel 

Luisteren zonder oordeel kun je oefenen in elke conversatie. En door het regelmatig te oefenen kun je er snel beter in worden. Het uitgangspunt is simpel: je luistert naar wat de ander te zeggen heeft zonder te oordelen. Je toont interesse, vraagt door en houdt je eigen mening even aan de kant. Je valt de ander niet in de rede, probeert niet je gelijk te halen en wacht op je beurt om te praten. Je luistert. Je bent met volledige aandacht bij de ander. En je geniet van het samenzijn in het moment. En ja – je mag natuurlijk een mening hebben. Maar je hoeft je mening niet te verpakken alsof het een feit is. Want meningen verpakt als feit voelen ontzettend veroordelend. En dat is precies veel mensen doen: 

”Maar het is toch niet normaal dat je die situatie zo aanpakt?” 

”Dat is toch helemaal niets voor jou die baan!” 

”Je bent wel erg conservatief zeg, wauw.” 

Alles is relatief. En vaak sluit jouw wereldbeeld niet aan bij dat van de ander. Dat maakt jou niet automatisch een beter persoon. En het zet je niet in de positie om te oordelen. 

Houd het bij jezelf 

Door heel duidelijk te maken dat jij praat over jouw mening, kom je al snel minder veroordelend over. ”Ik ben het daar niet mee eens” voelt anders dan ”Dat is niet waar”. 

En als mensen voelen en weten dat zij hun verhaal kunnen doen zonder veroordeeld te worden stellen zich sneller kwetsbaar op. Ze voelen namelijk dat ze veilig zijn, en dat ze hun hart kunnen luchten bij jou. Zonder dat jij hun woorden tegen hen gebruikt. Dat is een prachtig geschenk. Want de meeste mensen kennen maar weinig mensen waarbij ze hun zorgen, problemen, onzekerheden en geheimen kunnen delen zonder bang te zijn dat ze veroordeeld worden. 

 Door je best te doen om hier beter in te worden kun je veel betekenen voor de mensen om je heen. Leren luisteren zonder oordeel is niet zo moeilijk als het in het begin lijkt. Het is vooral belangrijk dat je oefent. En zoals met zoveel dingen – hoe vaker je oefent, des te beter je wordt. 

In 5 stappen naar meer eigenaarschap  
Eigenaarschap en professionele autonomie binnen teams. Je hoort het vaak in de missie van organisaties. Maar dat blijkt makkelijker gezegd dan gedaan. Wat is er nodig? Hieronder de eerste stap (en laat dat nu ook de eerste V van onze Visie zijn) 

Verbinding
Een open deur. Daar kan niemand tegen zijn, toch? Toch heeft iedereen bij het woord verbinding zijn eigen beelden.  

Wij geloven in het principe ‘whole system in the room’ waarmee we bedoelen dat als iets iedereen aangaat, je ook iedereen moet betrekken. Helaas zie je déze verbinding nu in veel organisaties “opgeknipt” 

Ik herinner me nog de tijd dat er vol overtuiging geroepen werd dat er nu eenmaal denkers en doeners in de organisatie waren. En voor je het wist werd je in een van die hokjes gestopt en zaten daar tal van verwachtingen aan. 
Als doener werd je vooral opgeroepen om te volgen wat de denkers hadden uitgedacht 😉 

Taakgerichtheid en klantbehoefte
Maar als je daar even over doordenkt begrijp je, met de kennis van nu, dat je daarmee vooral taakgerichtheid mee tot stand brengt. Het eigen (oplossingsgerichte en creatieve) denken, vanuit het zicht op de klantbehoefte (omdat de doeners nu eenmaal het directe contact hebben) komt daarmee in het gedrang. En hoe wil je dan als organisatie maatwerk leveren? 

Whole system in the room!
Als je uitgaat van het principe ‘whole system in the room’, dan zorg je er voor dat je bij elk vraagstuk of thema een groep mensen bij elkaar brengt. Mensen die er verstand van hebben, mensen die het moeten uitvoeren en zij die er besluiten over kunnen nemen.   

Denken-Doen-Besluiten aan dezelfde tafel.
Maak kennisgroepen, innovatiegroepen, ontwikkelgroepen etc.  Breng mensen samen die het leuk vinden om over een onderwerp mee te praten. (let op; zorg er dan wel voor dat dat niet steeds dezelfde mensen zijn, omdat zij, voor je het weet, denken een bijzondere functie te hebben). 

Je wilt hiermee juist ook je eigen feedback organiseren. 

Door steeds met verschillende kritische mensen in gesprek te gaan, die vanuit hun eigen vakgebied, hun eigen interesse of motivatie mee willen denken, creëer je een doorlopend groeiproces.  

Vanuit verbinding naar meer eigenaarschap!